Trong số các giải thưởng Hồ Chí Minh năm nay có một giải thưởng về nghiên cứu cơ bản. Đó là giải thưởng cho cụm công trình "Các bất biến và cấu trúc của vành địa phương và vành phân bậc" của nhóm tác giả: GS.TSKH. Ngô Việt Trung, GS.TSKH. Nguyễn Tự Cường và GS.TSKH. Lê Tuấn Hoa. Các tác giả đều công tác tại Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Từ trái: Các giáo sư Lê Tuấn Hoa, Ngô Việt Trung, Nguyễn Tự Cường

Cụm công trình "Các bất biến và cấu trúc của vành địa phương và vành phân bậc" đã được nhóm tác giả Ngô Việt Trung, Nguyễn Tự Cường và Lê Tuấn Hoa tiến hành nghiên cứu trong nhiều năm. Các tác giả đã công bố khoảng 200 công trình nghiên cứu trên các tạp chí quốc tế có uy tín, trong đó có hơn 40 công trình được chọn ra để đăng ký giải thưởng. Các công trình này đã mở ra một số hướng nghiên cứu quan trọng trong Đại số giao hoán như lý thuyết vành Cohen-Macaulay suy rộng và dáng điệu tiệm cận của các bất biến; Phát hiện ra một số kết quả đột phá góp phần thúc đẩy sự phát triển của một số hướng nghiên cứu chủ chốt trong Đại số giao hoán và giải quyết được một số giả thuyết; Xây dựng một số khái niệm và phương pháp nghiên cứu mới ngày nay được dùng phổ biến trong Đại số giao hoán. Trong quá trình đó các tác giả cũng đào tạo được 22 tiến sỹ, trong đó có một người đã được phong học hàm giáo sư và 8 phó giáo sư, hiện nay đều làm việc tại nhiều trường đại học từ Bắc đến Nam.

Như vậy, trong lịch sử các đợt trao giải thưởng Hồ Chí Minh, sau các giải thưởng của các giáo sư Lê Văn Thiêm, Hoàng Tụy, Nguyễn Văn Hiệu (đợt I), Nguyễn Văn Đạo, Nguyễn Đình Tứ (đợt II), đây là giải thưởng Hồ Chí Minh thứ sáu được trao cho các công trình nghiên cứu cơ bản. Đây là một vinh dự lớn cho cộng đồng toán học Việt Nam, một lần nữa khẳng định uy tín cũng như đóng góp của cộng đồng toán học đối với nhà nước và nhân dân.

Giải thưởng Hồ Chí Minh được xem là giải thưởng cao nhất và danh giá nhất hiện nay của Việt Nam trao cho những công trình nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, những công trình giáo dục và văn học, nghệ thuật đặc biệt xuất sắc, có giá trị rất cao về khoa học, văn học, nghệ thuật, về nội dung tư tưởng, có đóng góp quan trọng phục vụ sự phát triển nền kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn học, nghệ thuật của đất nước, có ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống nhân dân. Cho đến nay giải thưởng Hồ Chí Minh đã được trao năm đợt vào các năm 1996, 2000, 2005, 2012 và 2017.

Phùng Hồ Hải